نظریه عدم امکان اجرای قرارداد با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس، آمریکا و ایران

چکیده هدف اصلی این پژوهش بررسی یکی از مهم ترین مباحث مربوط به حقوق قراردادها یعنی بحث عدم امکان اجرای قرارداد است. در یک سری موارد استثنائی این امر پذیرفته شده است که متعهد از اجرای قرارداد و تعهدات ناشی از آن معاف گردد. در نظام های حقوقی و کشورهای مختلف با هدف قاعده مند کردن این موارد نظریه هایی رشد و توسعه پیدا کرده است. از جمله در انگلیس و آمریکا به عنوان دو کشور مطرح در نظام حقوقی کامن لا نظریاتی از سوی قضات و حقوقدانان برجسته در بیان شرایط و احکام همچنین آثار عدم امکان اجرای قرارداد طرح شده است. در حقوق انگلیس نظریه عقیم شدن قرارداد یا هدف آن و در حقوق آمریکا نیز دکترین غیر ممکن شدن اجرای قرارداد و غیر عملی شدن قرارداد قابل اشاره است. بر اساس این نظریات در صورت بروز حوادث غیر منتظره و غیر قابل انتساب به طرف قرارداد در قراردادهای مستمر که اجرای آن را عملاً غیر ممکن سازد و یا باعث دگرگون شدن ماهیت تعهد اولیه و اصلی شود، در این حالت از زمان وقوع حادثه تعهد وی دایر بر اجرای بعدی قرارداد ساقط می شود. بدیهی است صرف ایجاد دشواری در اجرای قرارداد نمی تواند دستاویزی برای فرار از انجام تعهدات قراردادی باشد در حقوق ایران نیز در شرایط مشابهی حادثه قهری یک عذر معاف کننده محسوب می شود و در نتیجه آن متعهد از پرداخت خسارت ناشی از عدم اجرای تعهد معاف می شود.